(Hoog)begaafdheid
In de praktijk worden regelmatig kinderen aangemeld waarbij de vraag gesteld wordt of er mogelijk sprake is van hoogbegaafdheid. Om te bepalen of er sprake is van een hoge intelligentie kan een intelligentieonderzoek meer inzicht bieden. Een hoge intelligentie duidt op een grote intellectuele capaciteit van een persoon. Bij hoge intelligentie is er echter nog niet per se sprake van hoogbegaafdheid. Hoogbegaafdheid is een combinatie van intelligentieniveau, creativiteit en persoonskenmerken als motivatie en doorzettingsvermogen.
(Bron: triadisch interdependentiemodel van Renzulli/Mönks).
Om te bepalen of er sprake is van hoogbegaafdheid is het naast het afnemen van een intelligentieonderzoek ook belangrijk om een kind te leren kennen; Hoe is de schoolbeleving? Is het kind creatief? Heeft een kind vriendjes? Hoe is het thuis?
Behandeling/begeleiding
Samenwerken met begaafde kinderen vind ik heel leuk. In mijn praktijk ben ik naast het afnemen van onderzoek ook graag aan het samenwerken met hoogbegaafde kinderen (en hun gezin) om juist de verbinding tussen hoofd en lijf weer in balans te brengen. Emoties niet alleen ‘bedenken’ en analyseren, maar ook echt durven ervaren en voelen. Ik zie hoe deze kinderen opbloeien in het contact en zich erkend en gezien voelen. Zij gaan lekkerder in hun vel zitten, wat zichtbaar is op school, in het contact met de leerkracht en leeftijdgenootjes en thuis.
Om ook meer ‘gevoel’ te krijgen bij wat deze kinderen nodig hebben qua verrijkingsstof, begeleid ik een groepje kinderen op school met het verrijkingsprogramma De Pittige Plus Torens. De Pittige Plus Torens biedt de school een totaalpakket van werkmethode, lesmateriaal, begeleidingsmethode en opbergsysteem om een goede structurele verrijking binnen de school mogelijk te maken. De Pittige Plus Torens zorgen voor een eindeloos uitdagende en creatieve leeromgeving voor de meer- en hoogbegaafde leerling.
Om te bepalen of er sprake is van hoogbegaafdheid is het naast het afnemen van een intelligentieonderzoek ook belangrijk om een kind te leren kennen; Hoe is de schoolbeleving? Is het kind creatief? Heeft een kind vriendjes? Hoe is het thuis?
Behandeling/begeleiding
Samenwerken met begaafde kinderen vind ik heel leuk. In mijn praktijk ben ik naast het afnemen van onderzoek ook graag aan het samenwerken met hoogbegaafde kinderen (en hun gezin) om juist de verbinding tussen hoofd en lijf weer in balans te brengen. Emoties niet alleen ‘bedenken’ en analyseren, maar ook echt durven ervaren en voelen. Ik zie hoe deze kinderen opbloeien in het contact en zich erkend en gezien voelen. Zij gaan lekkerder in hun vel zitten, wat zichtbaar is op school, in het contact met de leerkracht en leeftijdgenootjes en thuis.
Om ook meer ‘gevoel’ te krijgen bij wat deze kinderen nodig hebben qua verrijkingsstof, begeleid ik een groepje kinderen op school met het verrijkingsprogramma De Pittige Plus Torens. De Pittige Plus Torens biedt de school een totaalpakket van werkmethode, lesmateriaal, begeleidingsmethode en opbergsysteem om een goede structurele verrijking binnen de school mogelijk te maken. De Pittige Plus Torens zorgen voor een eindeloos uitdagende en creatieve leeromgeving voor de meer- en hoogbegaafde leerling.
Aanvullende informatie (hoog)begaafdheid:
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Doordat er veel aandacht en stimulatie is van het intellect wordt bij hoogbegaafde kinderen ten onrechte wel eens gedacht dat zij achterlopen in hun emotionele ontwikkeling. Deze kinderen zijn vaak ook hoog-sensitief en lopen voor op hun leeftijdsgenoten. Doordat er te weinig aandacht is voor de emotionele ontwikkeling kunnen er problemen ontstaan. Doordat het kind voorloopt op zijn leeftijdsgenoten kan het lastig zijn om sociale aansluiting te vinden. Als het kind dit niet of weinig vindt, zal het zich verder gaan concentreren op zijn intellect. Het is daarom belangrijk om hoogbegaafde kinderen te leren hoe zij het beste kunnen omgaan met hun emoties. Ook voor ouders en leerkrachten is het belangrijk om veel aandacht te hebben voor de emoties van het kind. Door ruimte te geven aan emoties, deze te leren kennen en voelen wordt de verbinding tussen lijf en hoofd vergroot en zullen kinderen zich gelukkiger voelen en makkelijker in verbinding blijven met zichzelf en anderen. Hierdoor zal de ontwikkeling van een positief zelfbeeld vergroten.
Versnellen, verdiepen, verrijken
Wanneer er sprake is van hoogbegaafdheid is het belangrijk dat hier op school rekening mee wordt gehouden. Deze kinderen hebben een aangepast programma nodig bestaande uit
Ø Versnellen
Ø Verdiepen (compacting)
Ø Verrijken
Het doel van het compacten en verrijken van de leerstof voor deze leerlingen is dat zij op school op hun eigen denkniveau en leercapaciteit worden uitgedaagd.
Compacten bestrijdt onnodige herhaling voor deze leerlingen. Structureel compacten van de reguliere lesstof betekent dat de begaafde leerling minder uitgebreid geïnstrueerd wordt dan de rest van de klas en dat de leerlingen minder oefen- en herhalingsstof hoeven te doen met betrekking tot het reguliere programma. Door structureel te compacten valt er tijd vrij om, eveneens structureel, te verrijken. Voor de invulling van de verrijking is het van belang dat de verrijking aansluit bij de specifieke leerbehoefte, verwerkingssnelheid, complexiteit en leermethode van de begaafde leerling. In tegenstelling tot (het meeste) reguliere schoolwerk, moet de verrijkingsstof wel een uitdaging zijn en ‘moeilijk’ gevonden worden door deze leerlingen. Met de verrijkingsstof moeten deze leerlingen in staat gesteld worden om hun ook hun meta-cognitieve vaardigheden te oefenen en te verbeteren. De leerlingen leren leren. Goede verrijking bestrijdt het (potentiële) onderpresteren. Verrijking leidt meestal tot (weer) gemotiveerde
leerlingen; leerlingen die ervaren dat er ook voor hen nog veel te leren is op school!
Motivatie
Motivatie betekent taakgerichtheid en volharding. Een persoon die zeer grote intellectuele capaciteiten heeft zal ook de motivatie en het doorzettingsvermogen moeten hebben om zijn/haar taak te volbrengen. Als die motivatie ontbreekt zal de persoon niet tot hoogbegaafde prestaties komen. Dan is er dus wel sprake van een hoogintelligent persoon, maar niet van een hoogbegaafd persoon. Kinderen raken op school gemotiveerd in een voor hen uitdagende leeromgeving.
Creativiteit
Creativiteit doelt op het creatief denkvermogen: het origineel en creatief zijn in het oplossen van problemen. Zeer intelligente personen bezitten van nature een grote creativiteit in denken. Zij leggen gemakkelijk dwarsverbanden en maken grote denksprongen waardoor ze tot creatieve, vernieuwende, oplossingsstrategieën kunnen komen. Bij gebrek aan de ontwikkeling en toepassing van dit creatieve denkvermogen geldt hetzelfde als bij het gebrek aan motivatie: indien een hoogintelligent persoon zijn/haar creativiteit niet ontwikkelt en toepast op zijn/haar taak, zal
er geen sprake zijn van een hoogbegaafde prestatie.
Omgevingsfactoren
De omgevingsfactoren school, gezin en peers beïnvloeden in sterke mate de ontwikkeling van zowel het intellect, de creativiteit als de motivatie van een hoogintelligent persoon. Naarmate deze omgevingsfactoren gunstiger en stimulerender zijn, stimuleren ze in meerdere mate de hoogintelligente persoon om tot hoogbegaafde prestaties te komen.
(informatie deels afkomstig uit de toelichting van de Pittige Plus torens).
Voor meer informatie over hoogbegaafdheid; onderzoek; begeleiding kunt u contact opnemen met Andrea van der Laan, Psycholoog NIP. Ook op de website van het Landelijk InformatieCentrum Hoogbegaafdheid is veel informatie te vinden.
www.lich.nl
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Doordat er veel aandacht en stimulatie is van het intellect wordt bij hoogbegaafde kinderen ten onrechte wel eens gedacht dat zij achterlopen in hun emotionele ontwikkeling. Deze kinderen zijn vaak ook hoog-sensitief en lopen voor op hun leeftijdsgenoten. Doordat er te weinig aandacht is voor de emotionele ontwikkeling kunnen er problemen ontstaan. Doordat het kind voorloopt op zijn leeftijdsgenoten kan het lastig zijn om sociale aansluiting te vinden. Als het kind dit niet of weinig vindt, zal het zich verder gaan concentreren op zijn intellect. Het is daarom belangrijk om hoogbegaafde kinderen te leren hoe zij het beste kunnen omgaan met hun emoties. Ook voor ouders en leerkrachten is het belangrijk om veel aandacht te hebben voor de emoties van het kind. Door ruimte te geven aan emoties, deze te leren kennen en voelen wordt de verbinding tussen lijf en hoofd vergroot en zullen kinderen zich gelukkiger voelen en makkelijker in verbinding blijven met zichzelf en anderen. Hierdoor zal de ontwikkeling van een positief zelfbeeld vergroten.
Versnellen, verdiepen, verrijken
Wanneer er sprake is van hoogbegaafdheid is het belangrijk dat hier op school rekening mee wordt gehouden. Deze kinderen hebben een aangepast programma nodig bestaande uit
Ø Versnellen
Ø Verdiepen (compacting)
Ø Verrijken
Het doel van het compacten en verrijken van de leerstof voor deze leerlingen is dat zij op school op hun eigen denkniveau en leercapaciteit worden uitgedaagd.
Compacten bestrijdt onnodige herhaling voor deze leerlingen. Structureel compacten van de reguliere lesstof betekent dat de begaafde leerling minder uitgebreid geïnstrueerd wordt dan de rest van de klas en dat de leerlingen minder oefen- en herhalingsstof hoeven te doen met betrekking tot het reguliere programma. Door structureel te compacten valt er tijd vrij om, eveneens structureel, te verrijken. Voor de invulling van de verrijking is het van belang dat de verrijking aansluit bij de specifieke leerbehoefte, verwerkingssnelheid, complexiteit en leermethode van de begaafde leerling. In tegenstelling tot (het meeste) reguliere schoolwerk, moet de verrijkingsstof wel een uitdaging zijn en ‘moeilijk’ gevonden worden door deze leerlingen. Met de verrijkingsstof moeten deze leerlingen in staat gesteld worden om hun ook hun meta-cognitieve vaardigheden te oefenen en te verbeteren. De leerlingen leren leren. Goede verrijking bestrijdt het (potentiële) onderpresteren. Verrijking leidt meestal tot (weer) gemotiveerde
leerlingen; leerlingen die ervaren dat er ook voor hen nog veel te leren is op school!
Motivatie
Motivatie betekent taakgerichtheid en volharding. Een persoon die zeer grote intellectuele capaciteiten heeft zal ook de motivatie en het doorzettingsvermogen moeten hebben om zijn/haar taak te volbrengen. Als die motivatie ontbreekt zal de persoon niet tot hoogbegaafde prestaties komen. Dan is er dus wel sprake van een hoogintelligent persoon, maar niet van een hoogbegaafd persoon. Kinderen raken op school gemotiveerd in een voor hen uitdagende leeromgeving.
Creativiteit
Creativiteit doelt op het creatief denkvermogen: het origineel en creatief zijn in het oplossen van problemen. Zeer intelligente personen bezitten van nature een grote creativiteit in denken. Zij leggen gemakkelijk dwarsverbanden en maken grote denksprongen waardoor ze tot creatieve, vernieuwende, oplossingsstrategieën kunnen komen. Bij gebrek aan de ontwikkeling en toepassing van dit creatieve denkvermogen geldt hetzelfde als bij het gebrek aan motivatie: indien een hoogintelligent persoon zijn/haar creativiteit niet ontwikkelt en toepast op zijn/haar taak, zal
er geen sprake zijn van een hoogbegaafde prestatie.
Omgevingsfactoren
De omgevingsfactoren school, gezin en peers beïnvloeden in sterke mate de ontwikkeling van zowel het intellect, de creativiteit als de motivatie van een hoogintelligent persoon. Naarmate deze omgevingsfactoren gunstiger en stimulerender zijn, stimuleren ze in meerdere mate de hoogintelligente persoon om tot hoogbegaafde prestaties te komen.
(informatie deels afkomstig uit de toelichting van de Pittige Plus torens).
Voor meer informatie over hoogbegaafdheid; onderzoek; begeleiding kunt u contact opnemen met Andrea van der Laan, Psycholoog NIP. Ook op de website van het Landelijk InformatieCentrum Hoogbegaafdheid is veel informatie te vinden.
www.lich.nl